توسط: کلیر فان دایک
از تحقیقات قضایی چنین بر می آید که عبدالرزاق (ر)، 76 ساله و مقیم شهر کرکراده، متهم ارتکاب جرایم جنگی، حین ورودش به هالند در سال 2001م مدرک هویت افغانی اش را جعل کرده بود. بدینوسیله او میخواست تا از شناخته شدن اش منحیث قوماندان زندان مخوف پلچرخی، جایی که در دهه هشتاد میلادی زندانیان سیاسی در آنجا شکنجه و اعدام میشدند،
پرده پوشی نماید. این تصویری است که در روز اول تحقیقات قضایی در دادگاه لاهه هویدا میشود.
(ر) متهم به غصب آزادی و رفتار مغایر کرامت انسانی با زندانیان زندان مخوف پلچرخی طی سالهای 1983 الی 1990م میباشد. او تحت نام اصلی اش عبدالرزاق (ع) طی دهه هشتاد منحیث قوماندان و رییس امور سیاسی زندان پلچرخی ایفای وظیفه نموده است. متهم منحیث آمر این زندان مسئول در بند نگهداشتن قربانیانی بود که منحیث مخالفین رژیم کمونیستی بطور غیر قانونی در زندان افگنده شده و با رفتار غیر انسانی مواجه میشدند. نگهبانان تحت امر وی با زندانیان بدرفتاری نموده، آنها را تعذیب، شکنجه و اعدام میکردند. در قضایای سایر افغانهای متهم به شکنجه و اعدام مخالفین سیاسی رژیم وقت، به مراتب از شخصی به نام عبدالرزاق (ع) قوماندان زندان پلچرخی نامبرده شده بود. تحقیقات بعدی در سال 2019م به شخصی با نام عبدالرزاق (ر) مقیم شهر کرکراده در جنوب هالند انجامید، که با شهرت جعلی زندگی جدیدی را در آنجا آغاز کرده بود.
شخص مبدل
متهم انکار میکند از اینکه قوماندان زندان بوده است و بگفته او مقامات عدلی هالند اشتباهاً او را بجای شخص دیگری بازداشت کرده اند. او ادعا میکند که بیگناه است. پسر متهم مدعی است که قوماندان اصلی زندان پلچرخی را پیدا کرده است که کس دیگری میباشد. اما دادستانی هالند این داستان را باور ندارد و متیقن است که شخص متهم عبدالرزاق (ع) کسی است که خود را در عقب نام جعلی عبدالرزاق (ر) مخفی مینماید. از مدارک و عکس های که حین تلاشی از منزل متهم بدست آمده است، از صحبت های تلفنی که توسط استراق سمع حاصل شده است، از ابراز نظر های آنلاین متهم و بالاخره از شهادت شهود بر می آید که شخص متهم در حقیقت همان عبدالرزاق (ع) است نه عبدالرزاق (ر). متهم بر انکارش تأکید نموده و میگوید که در گذشته معلم فزیک و ریاضی بوده است. متهم و خانوداده اش ادعا دارند که مقامات عدلی هالند اشتباهاً او را بجای شخص دیگری بازداشت کرده اند. گذشته از آن او میگوید که چیزی را بخاطر ندارد، از حق سکوتش استفاده میکند و در نهایت به وکلای مدافع اش اشاره میکند: "من آن کسی که شما در نظر دارید، نیستم. من بیمار هستم. من سرچرخی دارم. من حرف زده نمیتوانم. از وکیلم سوال کنید." شخص متهم که بعد از گذشت دونیم سال توقیف برای اولین بار در دادگاه حاضر شده است، در یک ویلچیر نشسته بود. نظر به توصیه داکتر او توانایی حضور در دادگاه را دارا است، مشروط بر اینکه در هر ساعت برای نیم ساعت تفریح نماید.
قلم
حین ورود متهم به هالند پولیس مرزی متوجه میشود که درمدرک هویتی شخص متهم در قسمت اسم و تخلص و همچنان در قسمت مکلفیت عسکری با قلمی با رنگ متفاوت دستکاری شده است. بعداً معلوم میشود که شخصی با این اسم و مشخصات در افغانستان ثبت نشده و مدرک جعلی است. همچنان دادگاه متوجه میشود که در مدرکی که دو سال قبل پسر متهم در افغانستان تهیه کرده است، یک ملاحظه با این متن گنجانیده شده است: "تخلص (ر) صحت دارد." متهم از تبصره در این مورد خودداری میکند.
مکالمات تلیفونی
از مکالمات تلیفونی که توسط استراق سمع بدست آمده است بر می آید که خانواده متهم از هویت اصلی وی آگاه بوده است. دادگاه بطور مثال یکی از این مکالمات تلیفونی را به متهم میشنواند که در آن خانم متهم خطاب به دخترش میگوید: "آمرعمومی استخبارات، عبدالرزاق (ع) پدرت بود." دختر میگوید: "لطفاً نامش را دیگر نگیرید." خانمش در جواب میگوید: " اگر قرار باشد کسی برای این موضوع دوسیه ای ترتیب بدهد و آنرا پیگیری نماید، عاقبت آن نگران کننده خواهد بود." متهم خود را در برابر دوستان افغان خویش "رفیق (ع)" مینامید اما برای میخانیک مرکزگرمی که یک شخص هالندی بود و برایش زنگ زده بود، خود را آقای (ر) معرفی کرده بود. متهم در تبصره به مقاله یک زندانی اسبق زندان پلچرخی در وبسایت کابل پرس خویشرا استاد (ع) از هالند معرفی نموده و چنین نوشته بود: "زمانی که تو زندانی بودی، من مسئول استخبارات سیاسی زندان پلچرخی بودم." شخص دیگری با اشاره به این تبصره، متهم را یک قاتل حرفوی و بیرحم میخواند که خود اعتراف میکند که آمر زندان وحشتناک پلچرخی بوده است. "او شخصاً در اعدام افراد صلحدوست شرکت داشت. مخالفان رژیم در زمان آمریت وی در زندان پلچرخی به طور دسته جمعی کشته میشدند." رئیس دادگاه میگوید: "نمیدانم که این همه چه ارزش خواهد داشت؟" اما چند چیز از اینهمه بطور برجسته نمایان میشود، مثلاً ترکیب نام او، نام برادرش در آلمان، منشاء و محل اقامتش در افغانستان و ... کلمه معلم.
محاکمه
در آستانه محاکمه، وکیل او همچنین چندین بار استدلال کرده بود که (ر) نباید در هالند محاکمه شود، زیرا در آن زمان در افغانستان درگیری مسلحانه بین المللی وجود نداشت، بلکه یک کشمکش داخلی بین رژیم و شورشیان مخالف آن جریان داشت.
حضار غیرحاضر
اجتماع افغانی قربانیان نقض حقوق بشر با محدودیت حضور به دلیل اقدامات کرونا در دادگاه که به اساس آن محض دو نفر مجوز اشتراک دریافت میکند، اعتراض نموده بود. یکی از قربانیان معترض گفت که درخواست ایشان مبنی بر برگزاری دادگاه در یک سالون بزرگتر برای کسانی که به دنبال عدالت و حضور در دادگاه هستند رد شده است. دادگاه به چندین سازمان غیردولتی و دو قربانی در کانادا این فرصت را داده است که جریان دادگاه را از طریق لینک ویدیویی دنبال کنند.